Yirminci yüzyılda dünyada eğitim ve gelir düzeyindeki yükselme, beslenme alışkanlıklarının değişmesi, bulaşıcı hastalıkların kontrolü gibi etkenler beklenen yaşam süresinin artmasına neden olmuştur. Gelişmiş ülkelerde daha belirgin olan yaşlanma olgusu, artık gelişmekte olan ülkeler açısından da önem kazanmakta olup ülkemizde yaşlı nüfus giderek artmaktadır. Ülkelerin toplam nüfusları içindeki 65 ve daha yukarı yaştaki yaşlı nüfus oranları incelendiğinde, yaşlı nüfusun en yüksek olduğu ülkeler sırasıyla Japonya(%28,7), İtalya(%23,6 ile) ve Portekiz(%23,1) en düşük olduğu ülkeler ise Birleşik Arap Emirlikleri(%1,4), Katar(%1,9), Uganda(%2) ‘dır. Türkiye’de 2007 yılında 65 ve daha yukarı yaştaki nüfusun oranı %7,1 iken günümüzde %9,9'a yükselmiştir. İstatiksel verilere göre 2050 yılında %16’ya yükselmesi beklenmektedir. Yaşlı nüfusun artan oranı yaşlılara sunulan sağlık hizmetlerinin de çeşitlenmesini gerektirmektedir. Yaşlı nüfus artış hızına paralel olarak yaşlılık ve yaşlı sağlığı konularında farkındalık yaratmak amacıyla “18–24 Mart’’Yaşlılara Saygı Haftası”olarak anılmakta ve bu tarihlerde etkinlikler yapılmaktadır.
Geriatri Nedir? Kimler Geriatri Bölümüne Başvurabilir?
“Geriatri” iç hastalıkları yani dahiliyenin bir yan koludur. Genel anlamda “yaşlı sağlığı ve hastalıkları” ile ilgilenen bir branştır. “65 yaş ve üstü” olarak tanımlanan geriatrik yaş grubundaki bireylerde yüksek tansiyon, şeker hastalığı, kalp ve damar hastalıkları, kronik akciğer hastalıkları, Parkinson Hastalığı, hormonal problemler, enfeksiyonlar ve kanserler gibi hastalıkların sıklığı artmaktadır. Yukarıdaki hastalıklar ve ismi sayılmayan diğer kronik hastalıkların birden fazla birlikteliği de bu yaş grubunda daha sık görülmektedir. Her türlü dahili hastalığı olanlar (şeker, tansiyon, kolesterol yüksekliği, guatr, böbrek hastalığı, mide- barsak hastalıkları, kan hastalıkları, kemik erimesi gibi), özellikle birden fazla hastalığı bulunan, çok sayıda ilaç kullanan, ilaçlarının düzenlenmesi gereken, beslenme bozukluğu olan, unutkanlık, uykusuzluk, sık düşme, idrar kaçırma gibi şikayetleri olan hastalar geriatri bölümünden en çok faydayı görenlerdir. Sadece hastaların değil sağlıklı yaşlanmak isteyenlerin de geriatri bölümüne başvurması tavsiye edilmektedir. Geriatri bölümüne 65 yaş ve üzerindeki tüm bireyler başvurabilir.
Geriatrik değerlendirmenin amacı nedir?
Geriatrik değerlendirmedeki amaç; yaşlının sağlığını korumak, hastalığında tedavi etmek, bağımsız olarak yaşamını sürdürmesine yardımcı olmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir. Böylece yaşlı bireylerin sağlık problemlerinin takip ve tedavisi yanında her yaşta üretkenliğinin devam ettirilmesi geriatri uzmanının temel hedeflerindendir.Bu alanda yalnızca hastalıkların tedavisi değil, koruyucu hekimlik uygulamaları da yapılmaktadır
Geriatrik sendromlar nelerdir?
Yaşlı birey, ilerleyen zamanla fiziksel ve zihinsel değişikliklerin ve rezerv azalmasının sonucunda geriatrik sendromlar olarak adlandırdığımız;
- Demans,
- Beslenme problemleri,
- Kas erimesi (sarkopeni) ve kemik erimesi (osteoporoz) ,
- Depresyon,
- İdrar/gaita kaçırma (üriner, fekal inkontinans)
- Düşme,
- Yatak yaraları,
- Uyku problemleri,
- Çok sayıda ilaç kullanımı (polifarmasi) gibi yaşlı yakınlarının bile yaşam kalitesini ciddi anlamda etkileyen sağlık problemleri ile karşı karşıya gelmektedir. Bu durum çoklu sağlık problemi olan yaşlının mümkün olduğunca tek merkezde değerlendirilmesi gerekliliğini doğurmakta ve geriatri bilimine duyulan ihtiyacı da artırmaktadır. Geriatrist yukarıdaki kronik hastalıklar ve şikayetlerle gelen bireyleri fiziksel, sosyal, psikolojik, çevresel tüm yönleri ile değerlendirip bütüncül bir yaklaşım ortaya koymaktadır.
Sağlıklı bir yaşlılık için alınabilecek önlemler nelerdir?
- Sürekli yeni şeyler öğrenerek zihninizi aktif tutun
- Düzenli check-up yaptırın
- Dengeli ve sağlıklı beslenin
- Egzersiz yaparak formda kalın
- Uyku düzeninizi koruyun
- Sosyal ilişkiler kurmak için çaba gösterin
- Moral ve motivasyonunu koruyun, stres ile mücadele edin
- Sigara kullanmayın, kullanıyorsanız bırakın
- Aşılarınızı ihmal etmeyin
- Kazalara karşı koruyucu önlemler alın