Menapoz Nedir?
Hayatın birçok evresi vardır ve her biri kendi zorlukları, sevinçleri ve değişiklikleri ile gelir. Kadınların yaşam döngüsündeki önemli bir dönem, menopozdur. Menopoz, bir kadının üreme yeteneğinin sona erdiği bir dönemdir ve genellikle kadınların 40'lı ve 50'li yaşlarına rastlar. Bu makalede menopozun ne olduğunu, belirtilerini, östrojen hormonu kaybının kadınlar üzerindeki etkilerini, periyodik tarama gereksinimlerini ve klimakterik dönemdeki adet akışının nasıl değiştiğini ele alacağız.
Klimakterik dönem, menopozun yaklaştığı dönemi ifade eder. Bu dönemde kadınların adet döngüsü genellikle düzensizleşir ve adet kanamaları azalır. Bazı kadınlar düzensiz ve hafif kanamalar yaşarken, diğerleri adet dönemlerinin tamamen kesildiğini deneyimler. Adet döngüsündeki bu değişiklikler, hormon seviyelerinin değişmesiyle ilişkilidir. Bu dönem kişiden kişiye değişiklik gösermesinin yanında yaklaşık 2-7 sene sürebilir.
Menopoz, bir kadının adet döneminin sona erdiği dönemi ifade eder. Bir yıl boyunca adet olamama durumu menapoz olarak adlandırılır. Adet dönemi, kadınların üreme yeteneği kazandığı ve sürdürdüğü bir süreçtir. Menopoz ise bu sürecin tamamlanmasıdır. Genellikle 40 ila 58 yaşları arasında gerçekleşir. Ancak, her kadının menopoza giriş yaşı farklıdır ve genetik faktörler, yaşam tarzı ve sağlık durumu gibi birçok etken bu süreci etkileyebilir. Menopozla birlikte, kadın vücudu östrojen ve progesteron gibi hormonları üretme kapasitesinde azalma yaşar. Bu hormonal değişiklikler bir dizi belirti ve semptomla ilişkilendirilebilir.Östrojen, kadın vücudu için önemli bir hormondur ve bu düşüş birçok fiziksel ve duygusal etkiye neden olabilir. Bunlar arasında kemik kaybı, kardiyovasküler sorunlar ve duygusal dalgalanmalar yer alır. Estrojen eksikliği, kadınların yaşam kalitesini etkileyebilir ve bazı sağlık sorunlarının riskini artırabilir.
Menopozun ve Östrojen Eksikliğinin Belirtileri
Menopoz dönemi kadınlar için çeşitli belirtilerle birlikte gelir. Bu belirtiler her kadında farklı yoğunlukta görülebilir. En sık görülen menopoz belirtileri şunlardır:
· Sıcak Basması: Aniden yüz ve boyun bölgesinin kızarması ve terlemeye neden olan bir rahatsızlıktır.
· Uykusuzluk: Uykuya dalmak ve uyumakta zorluk yaşama.
· Duygusal Değişiklikler: Duygusal dalgalanmalar, hüzün, endişe ve irritabilite gibi duygusal değişiklikler.
· Vajinal Kuruluk: Vajinal kuruluk ve ilişki sırasında ağrı hissi.
· Kemik Yoğunluğunun Azalması: Kemik erimesi riskinin artması.
· Kilo Alımı: Metabolizma hızının düşmesi nedeniyle kilo alma eğilimi.
· İdrar Problemleri: İdrar kaçırma veya sık idrara çıkma.
· Cilt Değişiklikleri: Ciltte kuruma ve elastikiyet kaybı.
Menopoz döneminde, kadınların sağlıklarını korumak ve yaşam kalitesini artırmak için çeşitli önlemler alabilecekleri birçok seçenek vardır. Bunlardan bazıları;
· Beslenme: Dengeli bir diyet, kemik sağlığını desteklemek ve kiloyu kontrol etmek için önemlidir. Kalsiyum ve D vitamini alımına dikkat edilmelidir.
· Egzersiz: Düzenli egzersiz, kemik sağlığını korur, kilo kontrolüne yardımcı olur ve kalp sağlığını geliştirir.
· Hormon Replasman Tedavisi (HRT): Bazı kadınlar için, hormon replasman tedavisi sıcak basmaları ve diğer semptomları hafifletmek için bir seçenek olabilir. Ancak, bu tedaviyi kullanmadan önce doktor tavsiyesi alınmalıdır.
Menopoz döneminde, kadınlar düzenli sağlık kontrolleriyle sağlıklarını koruyabilirler. Meme kanseri, rahim kanseri ve kalp hastalıkları gibi hastalıkların riski arttığı için düzenli mamografi ve jinekolojik muayeneler önerilir. Ayrıca kemik yoğunluğunu kontrol etmek için düzenli kemik yoğunluğu taramaları da önemlidir. Kardiyovasküler hastalıklar açısından da düzenli kan basıncı ölçümleri ve kolesterol taramaları önerilir. Aşağıda menapozal dönemde bulunan kadınlarımızın sağlığını korumak adına uygulanması gereken kanser taramaları belirtilmektedir.
· Meme Kanseri Taraması (Mammografi): Mammografi, memedeki anormal kitleleri veya lezyonları tespit etmek için kullanılan bir radyolojik tarama yöntemidir. Menopoz sonrası kadınlar için yılda bir kez mammografi yapılması önerilir. Bu tarama, meme kanserinin erken evrelerini teşhis etmek için oldukça etkilidir.
· Rahim Ağzı Kanseri Taraması (Pap Smear): Rahim ağzı kanserini erken teşhis etmek için Pap smear testi kullanılır. Menopoz sonrası dönemde de düzenli Pap smear taramaları gereklidir. Genellikle yılda bir kez olmak üzere doktorunuzun önerdiği sıklıkla yapılması önerilir.
· Rahim Kanseri ve Rahim Zarı Kanseri Taraması (Endometrial Biyopsi): Endometrial biyopsi, rahim zarındaki anormal hücre değişikliklerini tespit etmek için kullanılır. Menopoz sonrası kadınlarda, vajinal kanama gibi belirtiler varsa veya doktorun önerisi üzerine yapılabilir. Yıllık rutin bir tarama değildir, ancak semptomlar ortaya çıkarsa gerekebilir.
· Over (Yumurtalık) Kanseri Taraması: Over kanseri taraması zordur ve erken teşhis önemlidir. Genetik risk faktörleri veya belirli semptomlar (karın ağrısı, şişkinlik, iştahsızlık) varsa doktor, yumurtalık kanseri taraması için bazı testleri önerebilir. Ancak yıllık rutin bir test değildir.
· Kolon ve Rektum Kanseri Taraması (Kolonoskopi veya Fit Kitle Testi): Kolon ve rektum kanseri riski yaşla artar. Menopoz sonrası kadınlar için kolonoskopi veya dışkıda gizli kan tespiti için fit kitle testleri gibi taramalar gerekebilir. Tarama sıklığı, kişisel risk faktörlerine bağlı olarak değişebilir.
· Cilt Kanseri Taraması: Cilt kanseri riski, güneş maruziyeti ve cilt tipine bağlı olarak değişebilir. Yıllık dermatolojik muayeneler veya kendi cilt lezyonlarınızı izlemek cilt kanseri taraması için önemlidir.
Buca Seyfi Demirsoy Eğitim ve Araştırma Hastanesi kadın hastalıkları doktorları olarak bu dönem kadınlarımızın sağlıklarını korumak önceliğimizdir. Sorun yaşayan vatandaşlarımıza güncel bilgiler eşliğinde deneyimlerimiz ile ışık olmaya devam edeceğiz.