Çağımızda sağlık kavramı geniş bir görüşle tanımlanmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) 1948 yılında sağlık için yüksek hedefli bir tanım yaparak “sağlık yalnızca hastalık ya da sakatlığın olmayışı değil, bedence, ruhça ve sosyal yönden tam iyilik durumudur” şeklinde tanımlamıştır.
Günümüzde halk sağlığı kavramı Donald Acheson tarafından 1988 yılında yapılan kısa, ama kapsayıcı tanımıyla şöyle kabul ediliyor: “Halk sağlığı, toplumun örgütlenmiş çabaları ile hastalıklardan korunmayı, yaşamı uzatmayı ve sağlığı geliştirmeyi amaçlayan bilim ve sanattır.”
2002 yılında Childres tarafından yapılan tanımda ise; “Halk sağlığı, bireyin sağlığından çok, bütün toplumun sağlığı ile ilgilenir. Halk sağlığının özellikleri; sağlığı geliştirme, hastalıkları ve sakatlıkları önleme, epidemiyolojik verilerin toplanması ve kullanımı, toplumsal sürveyans ve diğer nicel değerlendirme biçimleri, sağlığın belirleyicilerinin çok boyutlu doğasının anlaşılması ve etkili müdahaleleri geliştirmede – biyolojik, davranışsal, toplumsal ve çevresel – birçok etmenin karmaşık etkileşimleri üzerinde durmayı kapsar.” Childres’in tanımı kimilerine göre daha açıklayıcıdır.
Halk Sağlığının ayrıntılı tanımından yola çıktığımızda; “Halk sağlığı görüşünün” yalnızca Halk Sağlığı Hekimlerini değil sağlık alanında görev yapan tüm çalışanların aynı bakış açısı gereklidir.
Peki “Halk Sağlığı Görüşünün” bileşenleri nelerdir?
-Sağlık hizmetlerinde eşitlik esastır.
-Sağlık hizmetleri bir kamu hizmetidir.
-Kişi çevresi ile bütündür.
-Yaşam, doğum öncesinden ölüme kadar bütündür.
-Koruma tedaviden üstündür.
-En çok görülen, sakat bırakan ve öldüren hastalık” önemli hastalık” tır.
-Hastalıkların nedenleri biyolojik, fizik ve sosyal nedenlerdir.
-Kişinin hastalığı, aynı zamanda ailenin sorunudur.
-Kişinin hastalığı aynı zamanda toplumun sorunudur.
-Herkes kendi sağlığından sorumludur.
-Sağlık hizmeti bir ekip işidir.
-Sağlık hizmetleri çok sektörlüdür.
-Halkın sağlık hizmetlerine katılımı esastır.
-Sağlık ve toplum kalkınması arasında karşılıklı ilişki vardır.
-Yerel düzeydeki koşullara uygunluk.
-Sağlık evrensel bir konudur.
-Ülkenin kendine yeterliliği.
-Sağlık hizmetinin kademeli sunulması.
-Kanıta dayalı karar ve yönetim.
-Koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin birbirine entegrasyonu gereklidir.
Örneğin; Yeni Coronavirus ilk defa 29 Aralık 2019’da Çin’in Wuhan şehrinde canlı hayvan marketini ziyaret edenlerde ortaya çıkmış, Çin dışında ilk 13 Ocak’ta Taiwan’da görülmüştür. Hastalık iki ay gibi kısa bir sürede Asya Kıtasından Avrupa ve Amerika kıtalarına yayılmış, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 11 Mart 2020 tarihinde COVID-19 hastalığını “Pandemi” olarak ilan etmiştir. Covid-19 Pandemisinin Yönetimini baktığımızda yukarıda belirtilen “Halk Sağlığı Görüşünün” tüm bileşenlerinin içerildiğini görebiliriz.
Sağlık Bakanlığı ülkemizde her yıl 3-9 Eylül’de kutlanan “Halk Sağlığı Haftası” için bu yıl “KRONİK HASTALIK TARAMA VE İZLEMLERİ” temasını konu olarak seçmiştir.
Dünyada en sık görülen, en fazla ölüme ve engelliliğe neden olan bulaşıcı olmayan hastalıklara bağlı erken ölümlerin yani 70 yaş altı ölümlerin 2025 yılına kadar %25 azaltılması Sağlık Bakanlığı’nın bulaşıcı olmayan hastalıklarla ilgili temel hedefidir. Bulaşıcı olmayan hastalıklar; kalp ve damar hastalıkları, kanserler, diyabet ve kronik hava yolu hastalıklarıdır. Bu kapsamda yapılması gereken tarama ve izlem Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nün sayfasında yer almaktadır.
Tüm vatandaşlarımızın yaş, cinsiyet, kalıtsal özellikler, maruziyetleri vb. göre tarama ve izlem programlarına katılmalarını, kişisel hijyenlerine ve beslenmelerine; ayrıca aşı programlarına uyduğu sağlıklı yarınlar dileğiyle “Halk Sağlığı Haftasını” kutlarım.