Otizm Spektrum Bozukluğunda Erken Müdahale
Otizm nedir?
Otizm Spektrum Bozukluğu, toplumsal iletişim ve etkileşimde bozulma ile yaşamın ilk yıllarında (0-3 yaş ) ortaya çıkan ve sınırlı ilgi alanları, tekrarlayıcı davranışlarla süregiden, yaşam boyu devam edebilen bir bozukluktur. Otizmin ortaya çıkış nedeni tam olarak tespit edilememekle birlikte genlerdeki bozulmadan kaynaklandığı ve kalıtsal özellikler taşıdığı bilinmektedir.“Spektrum” kelimesinin kullanılması ise bu bozukluğun bir yelpaze hastalığı olduğuna işaret eder. Dolayısıyla her bireyin güçlü ve desteklenmesi gereken yönleri ve ihtiyaç dereceleri farklıdır. Bu sebeple otizmde erken müdahale için özellikle ilk 3 yıl çok önemlidir.
Otizmin erken belirtileri neler olabilir?
6 ayı geçtiği halde başkalarına gülümsememesi,
9 ayı geçtiği halde adına tepki vermemesi,
12 ayı geçtiği halde sesler çıkarmaması, işaret parmağını kullanarak isteğini belirtmemesi, bay bay, alkış yapma gibi becerileri taklit etmemesi,ce – ee gibi sosyal oyunlara tepki vermemesi,
16 ayı geçtiği halde tek sözcük kullanmaması,
18 ayı geçtiği halde basit yönergeleri yerine getirmemesi,
2 yaşını geçtiği halde 2 sözcüklü anlamlı cümleler kuramaması,
Ebeveyn ya da kardeşi kendisiyle oynadığında karşılık vermemesi,
Sosyal oyunlara katılmak istememesi,
-Mış gibi oyunlar oynamaması,
Rutinlerine aşırı bağlılık göstermesi,
Oyuncaklarla amacına uygun oynamaması,
Kanat çırpma ya da parmak ucunda yürüme gibi tekrarlayan davranışlar sergiliyor olması
Eğer çocukta bu tarz sosyal etkileşim ağırlıkta olan becerilerin kısıtlı olduğu ya da hiç ortaya çıkmadığı gözlemlenirse vakit kaybetmeden bir uzmana danışılması gerekmektedir
Erken Müdahalenin Önemi
Erken müdahale, çocuğunuzun tüm gelişim alanlarında bireysel terapi almasını sağlayacak, ekip tabanlı bir yaklaşım kullanır ve çocuğunuzun güçlü yönlerine odaklandığı ve yeni beceri setlerini öğretmek için bu güçlü yönlere dayanır.
Otizmli çocuklarda etkili iletişim sınırlı olduğundan dolayı davranış problemi görülme olasılığı daha yüksek olmaktadır.Çocuklarda görülen davranış problemleri erken ele alındığında erken müdahale ile birlikte ilerleme katetmek daha kolaydır.
Erken müdahalede öncelikle sosyal etkileşimin arttırılmasına yönelik çalışmalar yapılarak çocuğun sosyal karşılığını arttırmak ilk hedeftir.Bireysel,grup eğitimleri ve kreş/anaokulu desteği sosyal etkileşim açısından fayda sağlayacaktır. Bu doğrultuda sosyal iletişimin artmasıyla birlikte dil konuşma terapisi de sürece dahil edilerek dil gelişiminin desteklenmesi sağlanır. Böylece zayıf olan yönler erken müdahale sayesinde çok yönlü olarak desteklenmiş olur.
Sonuç
Erken tanı alan bir çocuğun erken özel eğitim sürecine başlaması ile çok daha hızlı sonuçlar elde edilecektir. Ailelerin de bilinçlenmesiyle birlikte, aileler çocuklarındaki farklılıkları erken dönemde farkederek uzman desteğine başvuracaktır. Erken fark edilmiş otizmli bir çocuğa uygun eğitim programı sağlandığında , geç eğitime başlayanlara göre daha olumlu sonuçlar alıncaktır.