Multiple Skleroz Nedir?
İlk olarak 1868 yılında tanımlanmıştır. Multiple skleroz (MS), merkez sinir sisteminin inflamatu?ar, demiyelinizan ve nörodejeneratif bir hastalığıdır. MS çok etmenli, yani karmaşık gen ve çevre etkileşiminin sebep olduğu immun geçişli nörolojik bir tablo olarak tanımlanabilir. MS’ in nedeni henüz kesin olarak tespit edilebilmiş değildir. Yapılan araştırmalarda hastalığa neden olabilecek çok çeşitli nedenler (daha önce geçirilmiş viral enfeksiyonlar, çevreden kaynaklanan bazı zehirli maddeler, beslenme alışkanlıkları, coğrafi etmenler, vücudun savunma sistemindeki bozukluklar) öne sürülmüştür ancak kesin neden bilinmemektedir. MS’ li hastalarda merkezi sinir sisteminde sinir iletiminden sorumlu miyelin kılıfına saldırı vardır. Miyelin, aksonun etrafını saran, hızlı iletiden sorumlu, iki lipid tabakası ve arada özel proteinlerden oluşan bir yapıdır. MS kronik bir hastalıktır. Takibi nöroloji uzmanları tarafından yapılmaktadır.
Multiple Skleroz Belirtileri
Belirtiler saatler/günler içinde ortaya çıkar. 2-6 hafta sürer. Yorgunluk, ağrı, bilişsel değişiklikler, bulanık görme, uyuşma, karıncalanma, kas güçsüzlüğü, iğnelenme, ısıya hassasiyet, baş dönmesi, denge ve koordinasyon bozuklukları, mesane ve bağırsak problemleri görülebilecek belirtilerdir. Kas güçsüzlüğü; egzersiz ve ısı artışı ile kötüleşebilir o yüzden MS hastalarının hamam, sauna, kaplıca gibi çok sıcak ortamlarda bulunmaları önerilmez.
Multiple Skleroz Kimlerde Görülür?
MS tipik olarak genç erişkinlerde, 20-40 yaşlarında görülür, kadınlarda görülme sıklığı 2-3 kat daha yüksektir.
Multiple Skleroz Tanısı Nasıl Konur?
Hastanın öyküsü, nörolojik muayenesi, beyin manyetik rezonans (MR) görüntülemesinde MS için spesifik lezyonların görülmesi ile nöroloji uzmanı tarafından konur. Tek başına hiçbir test MS tanısı için yeterli olmayacağından ilave test ve yöntemlere gerek duyulur. Daha önce geçirilmiş olası sessiz atakların tespiti için uyarılmış potansiyel denilen iletim testleri de yapılabilir. Görme siniri fonksiyonlarının klinik ve görüntüleme ile tetkiki de tanıyı destekleyici olarak kullanılır. Bazı durumlarda beyin omurilik sıvı incelemesi gerekebilir. Beyin omurilik sıvısındaki protein-immünglobulin değişikliği tanıyı güçlendirici olabilir, ancak MR incelemesinin tanıya olumlu desteği ile beyin omurilik sıvısı alınmasının önemli azalmıştır. Her hastada tanı için beyin omurilik sıvısı alınması şart değildir ama her hastada tanı koymak için MR çekilmesi şarttır.
MS Tipleri
- Klinik izole sendrom
- Relapsing-remitting MS
- Primer progresif MS
- Sekonder progresif MS
Alevlenme/Atak Nedir?
En az 24 saat süren ve gündelik hayatı kısıtlayan herhangi bir hastalık belirtisi veya bulgusudur. Gün içinde artan vücut ısısı, dış ortam değişiklikleri gibi durumlarda ortaya çıkan birkaç dakika veya saatlik gelip geçici uyuşma-karıncalanma gibi şikayetler; alevlenme olarak kabul edilmemektedir. Her atağın tedavi edilmesi gerekmeyebilir. Hafif derecede atakların bir bölümü dinlenme ve istirahat ederek takip edilir. Atak geçirdiğinizi düşünüyorsanız sizi takip eden nöroloji uzmanına başvurmalısınız.
Multiple Sklerozun Tedavisi Var Mıdır?
Evet. Alevlenme döneminde ve uzun dönemdeki tedaviler farklıdır. Alevlenme, yani hastalığın aktif olduğu dönemde 5-7 gün süreyle yüksek doz kortizon kullanılmaktadır. Atak dışında koruyucu tedavi vardır. Koruyucu tedavi ile atak sıklığının azaltılması ve MR’da MS plaklarının ilerlemesinin yavaşlatılması hedeflenmektedir. Koruyucu tedavide ise iğne şeklinde olan ilaçlar ve son yıllarda çıkan ağızdan alınan ilaçlar yer almaktadır.