CİLT KANSERLERİ
Cilt kanseri, cilt hücrelerinin kontrolsüzce anormal olarak çoğalmasıyla oluşan kanser tipidir. Güneşe en çok maruz kalan bölgelerde daha sık görülmekle birlikte vücudun her yerinde gelişebilir. En sık görülen kanser türlerinden biridir. Her yıl milyonlarca insana cilt kanseri tanısı konulmakta ve erken evrede tespit edilirse tedavi edilebilmektedir.
Cilt kanseri türleri nelerdir?
Genel olarak 3 ana gruba ayrılabilir:
1)Bazal hücreli karsinom: Beyaz ırkta en sık görülen kanserdir. Büyüme hızı yavaş olmakla birlikte komşu dokuları infiltre edebilir. En az agresif türdür.
2)Skuamöz hücreli karsinom: Genel olarak deri kanserlerinin %20’sini oluşturmaktadır. Bazal hücreli karsinomdan daha agresiftir.
3) Melanom: En tehlikeli cilt kanseri türüdür. Tanı konulmadığı takdirde hızla yayılıp yaygın metastazlara neden olabilir.
Cilt kanserinin nedenleri nelerdir?
Cilt kanserinde çeşitli risk faktörleri mevcuttur.
-UV ışınlarına maruz kalmak: Güneş ışığı ve solaryum bu ışınların en önemli kaynaklarındandır.
-Açık tene sahip olmak: Açık tenli bireyler güneş ışınlarına karşı daha az korumaya sahiptir. Sarı veya kızıl saç, açık göz rengi, bronzlaşamayıp güneşte yanma öyküsü olması risk faktörlerindendir.
-Ailede cilt kanseri öyküsü: Genetik alt yapıda aileden aktarılan değişiklikler riski arttırmaktadır.
-Cilt kanseri geçmişi: Daha önce cilt kanseri geçirmiş olmak tekrar olma olasılığını arttırmaktadır.
-Anormal ve düzensiz benler: Vücudunda çok sayıda beni veya displastik nevüs denilen anormal benleri olan kişilerde bu benlerden kanser gelişme ihtimali daha yüksektir.
-Kronik ülser veya yanık olması: Bu lezyonlardan SHK türü gelişebilmektedir.
-İmmunsupresyon: Organ nakli sonrası bağışıklık baskılayıcı tedavi alanlarda, HIV hastalarında risk artmaktadır.
-Arsenik, iyonizan radyasyon maruziyeti
Cilt kanseri belirtileri nelerdir:
Cilt kanserinin belirtileri kişi bazında değişebilmekte birlikte yaygın görülen bazı değişiklikler mevcuttur. Yeni benler oluşması veya benlerin şeklinde, renginde değişiklikler görülmesi önemlidir. Düzensiz sınırlı ve asimetrik benler özellikle 6 mm üzerindeyse muayene ettirilmelidir. Ciltte yeni oluşan ve tedaviye dirençli yaralar olması, vücutta daha önce olmayan bir lekenin ortaya çıkması ve büyümesi durumu da belirtiler arasında yer alabilmektedir.
Cilt kanseri tanısı nasıl konmaktadır?
Cilt kanserinde erken teşhis hayat kurtarıcıdır. Dermatolog hekim tarafından fizik muayene sırasında şüpheli bir cilt lezyonu fark edildiğinde dermatoskopik muayene yapılmakta ve gerek duyulursa biyopsi alınmaktadır. Vücutta diğer bölgelere yayılım riski mevcutsa BT, MR, PET gibi görüntüleme testleri yapılabilmektedir.
Cilt kanseri nasıl tedavi edilir?
Tedavi yöntemi kanserin türüne, evresine, bulunduğu bölgeye, hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir. Başlıca tedavi seçenekleri:
-Cerrahi: Erken evre cilt kanserlerinde en sık kullanılan yöntemdir.
-Radyoterapi: Uygun hastalarda cerrahiye alternatif veya ek olarak kullanılabilir.
-Kemoterapi: gelişmiş veya yayılmış vakalarda tercih edilir.
-İmmunoterapi ve Hedefe Yönelik Tedaviler: Özellikle melanom gibi türlerde kullanılan yeni tedavi yöntemleridir.
Cilt kanserinden nasıl korunabiliriz?
Cilt kanserinden korunmanın en önemli basamağı güneşten doğru korunmaktır. Özellikle güneş ışınlarının yoğun olduğu 10:00-17:00 saatleri arasında direkt güneşe maruz kalınmamalıdır; koruyucu giysiler, geniş kenarlı şapka ve güneş gözlüğü kullanılmalıdır. Güneş koruyucu kullanılmalı ve 2-3 saatte bir tekrar edilmelidir. Solaryum gibi risk faktörlerinden uzak durulmalıdır.
Cilt düzenli olarak kontrol edilmelidir. Değişiklikler fark edilirse ve şüpheli durumlar mevcutsa mutlaka dermatoloğa başvurulmalıdır.