AŞILAR HAYAT KURTARIR
Bağışıklama, aşıyla önlenebilir hastalıkların ve ölümlerin önlenmesi açısından en önemli toplum sağlığı müdahalelerindendir. Temel amaç; toplumda, özellikle bebek ve çocuklarda aşı ile önlenebilir hastalıkların ortaya çıkışını engellemek, dolayısıyla bu hastalıklardan kaynaklanan ölümlerin ve sakatlıkların önüne geçmektir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından bağışıklama hizmetleri, aşıyla önlenebilir hastalıkların ve buna bağlı ölümlerin önlenmesi açısından en önemli ve en maliyet etkili toplum sağlığı müdahaleleri arasında kabul edilmektedir.
Yapılan aşılama çalışmaları sonucunda aşı ile önlenebilir hastalık hızlarında ciddi düşüşler yaşanmıştır. Önemli bir çocukluk çağı bulaşıcı hastalığı olan çocuk felci (poliomiyelit) hastalığına karşı dünya genelinde yaygın aşılama çalışmaları yapılmış ve hastalık yok edilme aşamasına getirilmiştir. 1988 yılında dünya genelinde 350.000 olan vaka sayısı 2017 yılında 22 vakaya kadar azaltılmıştır. Ülkemizde son çocuk felci vakası Kasım 1998 yılında görülmüştür. DSÖ tarafından Avrupa Bölgesi Poliodan Arındırılmış Bölge Sertifikası ile belgelendirilmiştir.
Etkin ve kapsayıcılığı yüksek aşılama çalışmalarımız sayesinde aşı ile önlenebilir hastalıklardan hepatit A-B, boğmaca, invaziv bakteriyel hastalıklardan pnömokok ve Hib’e bağlı gelişen menenjit, sepsis ve bakteriyemi, suçiçeği, kabakulak ve kızamıkçık vaka görülme sıklıkları oldukça azalmıştır.
Menenjit enfeksiyonu, beyin ve sinir sistemini saran zarın iltihabıdır,ölüme neden olma ve sekel bırakma ihtimali yüksektir.Araştırmalar hastalığın %75’inin 5 yaş altında, bunların da büyük çoğunluğunun 1 yaş altında olduğunu gösteriyor. Bu yüzden aşılamaya başlayabilecek en erken yaşta başlanması gerekiyor.Çocuklarda pnömokok ve son olarak da meningokok konjüge aşıların kullanılmaya başlanmasıyla bakteriyel menenjit daha az görülmektedir.
Meningokok etkeninin insanlarda enfeksiyon yapan en önemli alt tipleri A, B, C, W ve Y’dir. Bu alt tiplere yönelik geliştirilmiş aşılar ruhsatlı olarak ülkemizde de mevcuttur.Ülkemizde ruhsatlı olarak kullanılan menenjit aşıları;A, C, W-135, Y serotiplerini içeren kuadrivalan aşılar Menectra® (Sanofi-Pasteur), Menveo® (Novartis) ve Nimenrix® (Pfizer), B serotipini içeren Bexsero® (Novartis)’dur.
MenACWY-D (Menactra®)
Meningokok serogrup A, C, Y ve W kapsül polisakkaritleri difteri toksoidine konjuge edilmiştir. Aşı, dokuzuncu ayda uygulandığında üç ay sonrasında ikinci doz uygulaması önerilmektedir. İki yaşından sonra tek doz uygulanması yeterli olmaktadır.
-9-23 ay arası , en az 12 hafta ara ile 2 doz
-2 yaş üstü, tek doz yeterli
MenACWY-CRM (Menveo®)
Menveo’nun iki ay üzeri bebeklerde kullanılabileceğini belirtmiştir. Ülkemizde de risk grubuna bakılmaksızın 2 aydan itibaren uygulanması onaylanmıştır. Aşılama önerisi;
2 aylık bebekler; 2., 4., 6. ve 12. aylarda 4 doz
7-23 aylık bebekler; 2. doz 12 ay ve üzerinde ve ilk dozdan en az 3 ay sonra olacak şekilde, 2 doz
≥ 2 yaş; 8 hafta ara ile 2 doz önerilir.
11-55 yaş arası genç ve erişkinlere tek doz uygulanır.
MenACWY-TT (Nimenrix®)
MenACWY-TT, meningokok A, C, W135 ve Y serogruplarının tetanoz toksoid ile konjuge edilmesi ile elde edilmiştir. Aşının Türkiye dâhil Avrupa’da 12 aydan büyük çocuk ve erişkinlerde tek doz kas içine uygulanması önerilmektedir. Nimenrix aşısı 6. haftadan itibaren uygulanabilmektedir.
Meningokok B Aşıları
4CMenB Aşısı (Bexsero®)
4CMenB Meningokok B aşısının 2 aydan itibaren 2., 4. ve 12. ayda 3 doz şeklinde uygulanabilir.
Ülkemizde önerilen doz şeması;
2-5 aylık bebekler için, 3 doz aşıyı (doz araları en az 1 ay olmalıdır) takiben 12-23 ay arası bir rapel (hatırlatıcı) doz şeklindedir.
6-11 aylık aşılanmamış bebekler için 2 doz aşıyı (Doz araları en az 2 ay olmalıdır) takiben 12 aydan sonra bir rapel dozu (primer dozlar ile rapel doz arası en az 2 ay olmalıdır)
12-23 aylık bebeklerde ise aralarında en az 2 ay olacak şekilde 2 doz aşı .
2-10 yaş arası çocuklara ise aralarında en az 2 ay olacak şekilde 2 doz aşı .
10 yaş üstü genç ve erişkinlerde ise aralarında en az 1 ay olacak şekilde 2 doz aşı uygulanması önerilir.
Rotavirüs tüm dünyada görülen en sık ishal etkenlerinden biridir. Rota virüs aşısı olmak rota virüs hastalığından çocukları korumanın en iyi yoludur. Ağız yoluyla yutularak alınan bir aşıdır; Ülkemizde ruhsatlı 2 adet Rotavirüs aşısı bulunmaktadır. Her iki aşı da (Rotarix ve Rotateq) güvenlidir ve rotavirus enfeksiyonuna karşı koruma sağlamaktadır. Her iki aşı da diğer aşılar ile aynı anda uygulanabilmektedir.
Rotateq® aşısı rotavirus alt tiplerine karşı 5 antijen içerir. Toplam 3 doz olarak ağızdan uygulanmaktadır. İlk dozu bebek en erken 6 hafta en geç 14 hafta iken yapılmalı, son dozu bebek 24 haftasını doldurmadan uygulanmalıdır. Dozlar arasında en az 1 ay ara olmalıdır.
Rotarix® aşısı rotavirus alt tiplerine karşı 1 antjien içerir, ancak diğer suşlara karşı da koruma sağlar. Toplam 2 doz olarak ağızdan uygulanmaktadır. İlk dozu bebek en erken 6 hafta en geç 14 hafta iken yapılmalı, son dozu bebek 24 haftasını doldurmadan uygulanmalıdır. Dozlar arasında en az 1 ay ara olmalıdır.