Araştırma Etiği Politikası
T.C. Sağlık Bakanlığı Buca Seyfi Demirsoy Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Forbes Tıp Dergisi dergisinde bilimsel dürüstlüğün, araştırma bütünlüğünün ve etik ilkelere dayalı yayıncılığın sağlanmasını temel bir sorumluluk olarak kabul eder. Bu politika, insan ve hayvan deneklerle yapılan araştırmalar, klinik çalışmalar, hassas verilerin kullanımı ve etik raporlama standartlarına ilişkin hastanenin benimsediği çerçeveyi tanımlar.
İnsan Katılımlı Araştırmalar
İnsan denekler üzerinde yürütülen tüm araştırmalar, Helsinki Bildirgesi (2024) başta olmak üzere uluslararası etik standartlara uygun olmalıdır. Bu kapsamda:
- Çalışma başlamadan önce etik kurul onayı alınmalı; kurulun adı, onay numarası ve tarihi makalenin Yöntem bölümünde açıkça belirtilmelidir.
- Tüm katılımcılardan bilgilendirilmiş onam alınmalı; bu onam hem katılımı hem de tanımlayıcı bilgilerin (örneğin fotoğraflar, vaka detayları) yayımını kapsamalıdır.
- 18 yaş altı bireyler için ebeveyn veya yasal vasilerden yazılı onam alınmalıdır.
- Hassas gruplar (ör. psikiyatrik hastalar, mahkumlar, göçmenler) dahil edilirken gönüllülük ilkesi ve etik gerekçelendirme açıkça belirtilmelidir.
- Katılımcıların gizliliği ve mahremiyeti süreç boyunca korunmalı, kimlik bilgileri yalnızca açık izin ve haklı gerekçelerle yayımlanmalıdır.
Hayvan Denekli Araştırmalar
Hayvanlar üzerinde yapılan tüm araştırmalar etik ilkelere tam bağlılıkla yürütülmelidir:
- Araştırmalar, yetkili bir hayvan etik kurulu tarafından onaylanmış olmalı ve bu onay bilgisi makalede açıkça yer almalıdır.
- 3R İlkeleri (Replacement – yerine koyma, Reduction – azaltma, Refinement – iyileştirme) dikkate alınmalıdır.
- Uluslararası standartlar (ör. Guide for the Care and Use of Laboratory Animals, AB 2010/63/EU Direktifi) esas alınmalıdır.
- ARRIVE raporlama standartlarına uygun olarak deneysel prosedür, barınma koşulları, refah önlemleri ve istatistiksel yöntemler detaylı şekilde sunulmalıdır.
Klinik Araştırma Kaydı
Hastanemiz, şeffaflığı desteklemek amacıyla klinik araştırmaların başlatılmadan önce halka açık veri tabanlarında (ör. ClinicalTrials.gov, EU Clinical Trials Register) kayıt altına alınmasını gerekli görür. Makalelerde, tercihen özet kısmında, kayıt numarası açıkça belirtilmelidir. Retrospektif kayıt durumunda, yazarların gerekçeli açıklama sunması beklenir. Ayrıca, bu tür çalışmaların CONSORT yönergelerine uygun raporlanması önerilir.
Tarafsız ve Kapsayıcı Dil
Forbes Tıp Dergisi’nde yayımlanan tüm çalışmaların tarafsız, saygılı ve kapsayıcı bir dil kullanması teşvik edilir. Yazarların; cinsiyet, yaş, etnik köken, engellilik, sosyoekonomik statü ve benzeri alanlarda özenli bir terminoloji kullanması beklenir. SAGER rehberi, cinsiyet ve toplumsal cinsiyet raporlamasında dikkate alınabilecek temel bir referans olarak önerilir.
Etik İhlaller ve Soruşturma
Plagiarizm, veri uydurma, tahrifat, etik dışı yöntemler ya da gerekli onayların alınmaması gibi durumlar, COPE yönergeleri çerçevesinde değerlendirilir. Gerekli durumlarda:
- Makale reddedilebilir veya yayından çekilebilir,
- Yazar(lar)ın bağlı bulunduğu kurum(lar) bilgilendirilebilir,
- Düzeltme, açıklama veya uyarı notu yayımlanabilir.
Editör ve Hakem Sorumlulukları
Dergi editörleri ve hakemler, gönderilen çalışmaların etik uygunluğunu titizlikle değerlendirmekle yükümlüdür. Şüpheli durumlarda yazar(lar)dan ek belge veya açıklama talep edilebilir. Tüm süreçler tarafsızlık ve gizlilik ilkeleri çerçevesinde yürütülür.
Uyum ve Kurumsal Sorumluluk
Buca Seyfi Demirsoy Eğitim ve Araştırma Hastanesi, insan ve hayvan haklarına saygılı, güvenilir ve etik ilkelere bağlı bir akademik yayın ortamını desteklemeyi kurumsal bir sorumluluk olarak benimser. Bu politika, Forbes Tıp Dergisinde yürütülen tüm araştırma ve yayın faaliyetleri için bağlayıcı asgari standartları temsil eder.