ÇOCUK İHMAL VE İSTİSMARI
İhmal, çocuğa bakmakla yükümlü kimsenin çocuğun gelişimi için gerekli ihtiyaçları karşılamaması veya bu ihtiyaçları dikkate almamasıdır.
Bu ihtiyaçlar;
- sağlık,
- eğitim,
- duygusal gelişim için destek ,
- beslenme
- barınma
- güvenli yaşam şartlarıdır.
İhmal çeşitleri nelerdir?
- Fiziksel ihmal
- Eğitimsel ihmal
- Duygusal ihmal
Fiziksel ihmal;
- Çocuğun temel tıbbi ihtiyaçlarının karşılanmaması
- Çocuğa düzenli ve besleyici öğünlerin, temiz ve yeterli giysinin sağlanmaması
- Çocuğun bakacak yetişkin bulunmadan uzun süre yalnız bırakılması
- Çocuğun gece geç saatlere kadar nerede olduğunun bilinmemesi ve umursanmaması genel olarak.
Eğitimsel ihmal; Çocuğun zorunlu eğitim çağına gelmesine rağmen okula gönderilmemesidir.
Duygusal İhmal ;
- Çocuğa yetersiz ilgi ve şefkat göstermek
- Çocuğun aile içinde şiddet ve kötü muameleye şahit olmasına izin vermek
- Çocuğun alkol, uyuşturucu kullanmasına izin vermek.
- Çocuğun suç işleme, saldırganlık gibi uyumsuz davranışlarına destek olmak ya da bu davranışları görmezden gelmektir.
İhmalin çocuk üzerindeki etkileri;
- Gelişim geriliği
- Ölüme kadar varabilen sağlık problemleri
- Davranış problemleri
- İletişim problemleri
- Yalnızlık ve korunmasızlık hissi
- Madde bağımlılığı
- Suça yönelme riski
Kısaca: Güçlü hisler bizi önce kendimize sonra birbirimize bağlar, aynı zamanda sağlığın ve gücün göstergesidir.
Kendi tercihlerimizi ve ihtiyaçlarımızı bilmek, bunları ifade edebilmek mutlu ve tatmin edici bir hayat yaşamanın anahtarıdır.
Sorunlarınız hakkında konuşmak çözmenize yardımcı olur.
Ağlamak başa çıkmanın sağlıklı bir yoludur.
Başkalarının duygularınızı görmesine izin vermeniz onların sizi daha iyi tanımasına yardımcı olur.
Öfke vücudunuzdan gelerek sizi güçlendiren önemli bir duygudur.
Karşılıklı bağlılık sizi daha güçlü hale getiren bir ekip çalışmasıdır.
Söylemek zorunda olduğunuz şey önemlidir ve onu söylemelisiniz.
En önemlisi de insansınız ve önemlisiniz.
Ve aslında, neresinden bakarsanız bakın asla yalnız değilsiniz.
Çocuk İstismarı
0-18 yaş grubundaki çocuğun;
Sağlığını, Fiziksel gelişimini, Psiko-sosyal gelişimini bilerek veya bilmeyerek olumsuz etkileyen her türlü harekete “ÇOCUK İSTİSMARI” denir.
İstismar çeşitleri nelerdir?
- Fiziksel istismar
- Duygusal istismar
- Ekonomik istismar
- Cinsel istismar
Fiziksel İstismar: Çocuğun kaza dışı sebeple bir yetişkin tarafından yaralanması ve örselenmesidir. Bir tokattan başlayarak çeşitli aletlerin kullanılmasına kadar devam edebilir. En yaygın rastlanılan ve belirlenmesi en kolay istismar tipidir.
Duygusal İstismar; Çocuğun gereksinim duyduğu ilgi sevgi ve bakımdan yoksun bırakılarak psikolojik hasara uğratılmasıdır. Tanımlanması en zor ancak en sık gerçekleşen istismar tipidir.
Ekonomik İstismar; çocuğun fiziksel ve zihinsel gelişimini olumsuz etkileyen, yaşı ve gücü ile orantılı olmayan işlerde ucuz emek olarak çalıştırılmasıdır.
Cinsel İstismar; Bir kişinin, çocuğa yönelik cinsel haz duyma amacıyla;
- Cinsel organlarına dokunması ve/veya dokundurtması
- Irzına geçmesi
- Teşhircilik yapması
- Cinsel uyarı ve doyum için kullanılması,
- Fuhuşa zorlanması,
- Pornografi gibi türlü suçlarda cinsel obje olarak kullanılması
- Çocuğun yanında Pornografik görüntüler izlenmesi ve izletilmesidir.
Cinsel istismarcı kim olabilir?
- Yetişkin bir erkek,
- Yetişkin bir kadın
- Yaşıtı
- Yaş olarak kendinden büyük çocuk
- Aileden biri de olabilir.
Cinsel İstismara Maruz Kalan Çocuklarda Görülen Belirtiler:
0-3 yaş:
- Davranışsal-fiziksel belirtiler: Yeme ve uyku bozuklukları, yabancılardan korkma, anneye aşırı düşkünleşme, üzerini giyip çıkarırken sorun çıkarmaya başlama.
- Duygusal belirtiler: Korku, her şeye ağlama, hırçınlık, ne olup bittiği ile ilgili kafası karışır.
3-6 yaş
- Davranışsal-fiziksel belirtiler: Bebeklik dönemine geri dönüş (bebek gibi konuşma, parmak emme gibi), içe kapanma, sözel ifadede azalma, anneye daha fazla bağlı olma, tuvaletini altına yapma, yeme ve uyku bozuklukları, cinsel oyun (sık ve devamlı), mastürbasyon yapma.
- Duygusal belirtiler: Ne olup bittiği ile ilgili kafası karışır.
- Korku, utanma, öfke, suçluluk , çaresizlik, zarara uğrama ve kirlenme duygusu
6-12 yaş
- Davranışsal-fiziksel belirtiler: Sosyal içe kapanma ve tek başınalık, evden-okuldan kaçma, yeme ve uyku bozuklukları, öğrenme bozukluğu takıntılı davranışlar ve düşünceler, kendinden küçüklere cinsel istismarda bulunma, durup dururken ağlama, hassaslaşma, karın ve baş ağrıları, huzursuzluk.
- Duygusal belirtiler: Korku, utanma, suçluluk, öfke, güvensizlik, depresyon, intihar düşüncesi, kirlenmişlik hissi
13-18 yaş
- Davranışsal-fiziksel belirtiler: Korkularının günlük yaşantısını engelleyecek boyuta gelmesi, bağımlılık yapan maddelere düşkünlük, evden- okuldan kaçma, başkalarını istismar etme, takıntılı düşünce ve davranışlar, duygusal ve fiziksel yakınlıktan kaçınma, yeme bozukluğu , sinirlilik, riskli cinsel davranışlar, süreğen enfeksiyonlar, sosyal içe kapanma, intihar.
- Duygusal belirtiler: Öfke, korku, suçluluk, utanma, güvensizlik, çaresizlik, depresyon, intihar düşüncesi,kirlenme duygusu
1.Tekrarlayıcı, rahatsız edici düşünceler,
2.Olayla ilgili kabuslar,
3.Uykuya dalma güçlüğü (karanlık olayı çağrıştırabilir ya da kabus göreceğini düşündüğü için uyumak istemez),
4.Öfke patlamaları, konsantrasyon güçlüğü,
5.Olay sonrasında olay anını tekrar tekrar yaşıyormuş hissi
6.Yaşına uygun olmayan cinsel davranışlar, cinsel davranışlarda artma, mastürbasyon, yaşadıkları cinsel travmayı yeniden yaşama ve tekrarlama eğilimi
7.Cinsel oyunlar oynama, erişkinleri ayartıcı davranışlarda bulunma gibi, cinsel kimlik bozuklukları,cinsel işlev bozuklukları,
8.Cinsel istismara uğrayan çocukların %50'sinde travma sonrası stres bozukluğu görülmekte, depresyon, düşük benlik saygısı, intihar davranışları, damgalanmışlık hissi,alkol ve madde kötüye kullanımı eşlik edebilmektedir.
!!! Çocuklar yaşadıklarını neden anlatmak istemezler…
Kendilerine inanılmayacağından,Başlarının belaya gireceğinden, İstismarcının tehditlerinden korkarlar ,İstismarcıyı korumak isteyebilir, sevebilir ama yaptıklarını sevmezler. Cinsel davranışların yanlış olduğunu bilmeyebilirler.
Anne-baba ve diğer yakınlar tarafından başlarına gelen kötülüğe karşı kendilerini koruyamadıkları için suçlanmaktan ve ağır biçimde cezalandırılmaktan korkarlar. Arkadaşları tarafından dışlanabileceklerinden korkarlar. Gammaz olarak adlandırılmak istemezler. İyi çocukların cinsellikle ilgili sözcükleri kullanmasının doğru olmadığı söylenmiştir. Büyüklerle (otorite figürleriyle) cinsel konuları konuşmaktan utanırlar, korkarlar.
Çocuklar sonunda nasıl söylerler!!!
- İstismarın derecesi, sıklığı artar ve çocuğu korkutursa,
- Cinsel istismardan korunmayla ilgili bilgi alırsa ve kendisine yapılanın doğru olmadığını fark ederse
- Söylenmesi gerektiğini öğrenirse,
- Yakın bulduğu biri ile sırrını paylaşırsa
- Kardeşlerini korumak için (kendisinin ilk istismara uğradığı yaşa geldiklerinde),
- Ergenliğe gelmişse, hamilelikten korkarsa ya da cinsel yolla bulaşan hastalıklar hakkında bilgisi edinince
- İstismarcının baskısından kurtulmak için,
- Çocuk güvenebileceği ve kendisi ile yakından ilgilenen bir yetişkinle karşılaştığı zaman,
- Fiziksel bir yakınması (üriner enfeksiyon vb.) sonrası doktora gittiğinde.
Çocuklarımızı cinsel istismardan korumak için nasıl güçlendirebiliriz?
Cinsellik konusunda çocuklarınızı bilgilendirin.
-Güvenliklerini sağlamayı öğretin
3-Bedenlerini korumayı öğretin
4-’Hayır’ demeyi öğretin
5-Yardım istemeyi öğretin
6-Her zaman sır saklanmayacağını öğretin
Bizler çocuklarımıza;
- İyi dokunma ile kötü dokunmayı ayırt etmeyi
- İstemediği bir durumda “HAYIR” diyebilmeyi
- Kişisel alanlarını bilmeyi ve korumayı
- Kendilerinin suçu olmadığını
- Sorunlarla baş edebilmeyi
- Haklarını bilip savunabilmeyi
- Kendini ifade etmeyi
- Kendine ilişkin olumlu ve güçlü yanlarını fark etmeyi
- Kendini güvende hissetmediğinde yardım alması gerektiğini öğretmeliyiz.
Cinsel İstismara uğrayanlara nasıl yardım edebilirsiniz?
- Yapacağınız en iyi şey onu dinlemeye hazır olduğunuzu göstermeniz, Onu dinleyerek inandığınızı, Bunun onun suçu olmadığını, Olanlardan dolayı üzüldüğünüzü, Yardıma hazır olduğunuzu belirtmektir.
- Cinsel istismar oluşmuşsa mutlaka önce ilgili kurumlara başvurulmalı vücutta ve giysilerde hiçbir temizlik yapılmadan muayeneye gidilmelidir. Deliller için ilk 72 saat çok önemlidir. Banyo yapmak, giysileri değiştirmek gibi davranışlar saldırganın ve suçun belirlenmesinde yardımcı olabilecek ipucu ve kanıtların yok olmasına yol açabilir.
- Eğer çocuğunuz böyle bir duruma maruz kalmışsa mutlaka uzman yardımı alması için destek verin. Unutmayın bu onun suçu değil… Adli süreçte, mahkeme de çocuklarınız ifade verirken de mutlaka psikolog eşliğinde olmasına dikkat ediniz.
- Anne ve babaların da olay sonunda destek almaları gerekmektedir.
TCK Madde 96: Madde 96- (1) Bir kimsenin eziyet çekmesine yol açacak davranışları gerçekleştiren kişi hakkında iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
(2) Yukarıdaki fıkra kapsamına giren fiillerin;
a) Çocuğa, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye ya da gebe kadına karşı,
b) Üstsoy veya altsoya, babalık veya analığa ya da eşe karşı,
İşlenmesi halinde, kişi hakkında üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
İhmal ve İstismar Vakaları ile Karşılaştığınızda Başvuracağınız Numaralar:
Çocuk İzlem Merkezi
İZMİR Rehberlik Araştırma Merkezi
Aile Sosyal Politikalar İZMİR İl Müdürlüğü
İZMİR Emniyet Çocuk Şube Müdürlüğü
İZMİR Barosu Çocuk Hakları Merkezi
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı
CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI
ALO 183
ALO 155
ALO 156